بانک مرکزی اروپا نرخ بهره بانکی اصلی را که برای سپرده گذاران مهم است، در سطح ۲٪ باقی گذاشت.*۱ به این ترتیب، مقامات پولی به ریاست کریستیان لاگارد، پس از هفت بار کاهش متوالی، توقف تنزل نرخ بهره بانکی را اعلام کردند.
پس از هفت بار کاهش متوالی نرخ بهره بانکی پایه، بانک مرکزی اروپا تصمیم به توقف کاهش نرخ بهره کنونی گرفت. شورای بانک مرکزی اروپا حفظ نرخ بهره پایه کنونی را به تصویب رساند. نرخ بهره پایه اصلی بانک مرکزی اروپا که برای پس اندازکنندگان معمولی هم اهمیت دارد به این وسیله در سطح ۲٪ باقی می ماند.
براساس تصویب نامه شورای بانک مرکزی اروپا، اطلاعات جدید در دسترس، عمدتا با تخمین های تاکنونی این شورا راجع به تورم قیمت ها مطابقت دارند. علاوه بر این، اقتصاد اروپا «در شرایط دشوار بین المللی در مجموع خود را مقاوم نشان داد». این وضعیت، بخشا به کاهش نرخ بهره قبلی از سوی بانک مرکزی اروپا برمیگردد.
همچنین بعنوان دلیل مهم برای حفظ نرخ بهره پایه کنونی، مقابله با افزایش جدی قیمت ها ذکر میشود. شورای بانک مرکزی اروپا مصمم است مطمئن شود که «تورم قیمت ها در میان مدت در هدف ۲٪ تثبیت شود.»*۲
تصمیم بانک مرکزی تعجب انگیز نیست
کارشناسان اقتصاد، توقف افزایش بهره را انتظار داشتند. از دید آنها، علاوه بر این، ناروشن است که نزاع تعرفه ها چگونه ادامه خواهد یافت و تورم قیمت ها و فعالیت اقتصادی در حوزه یورو چه مسیری را طی خواهند کرد. از دید اقتصاددانان، بانک مرکزی اروپا باید همواره میان ثبات قیمت ها و به این وسیله: اندکی افزایش نرخ بهره پایه از یک طرف، و کاهش نرخ بهره که به تاثیرگذاری در افزایش تحرک اقتصادی می انجامد، تعادل برقرار کند.*۳
رئیس بانک مرکزی اروپا کریستیان لاگارد مکرراً اعلام کرده که با نظرداشت نااطمینانی های اقتصادی و سیاست گمرکی غیرقابل محاسبه رئیس جمهور ایالات متحده دونالد ترامپ، حوزه یورو از نظر سیاست پولی در موقعیت خوبی است و اینهم بعنوان علامتی برای توقف کاهش نرخ بهره محسوب میشود.
کاهش بهره قابل تصور است
البته کارشناسان اقتصادی عموما از این موضع حرکت میکنند که بانک مرکزی اروپا در ادامه سال جاری، بازهم نرخ بهره بانکی پایه را کاهش خواهد داد. دلیل آن این است که قیمت ها همچنان کاهش خواهند یافت و نزاع تعرفه ها احتمالاً بازهم بر وضعیت اقتصادی تأثیر منفی خواهد گذاشت.*۴
پیش از این، نرخ تورم در حوزه یورو بارها به سطح ۲٪ نزدیک شده بود. در ماه ژوئن، افزایش قیمت ها دقیقاً ۲٪ و در ماه مه حتی اندکی زیر نرخ هدف و در سطح ۱/۹٪ قرار داشت.
نزاع تجاری تا چه حد تشدید خواهد گشت؟
کارشناسان انتظار دارند که برای مثال بدلیل تنزل قیمت انرژی، تورم قیمت ها بازهم میتواند کاهش یابد. قدرت کنونی یورو در برابر دلار همچنین واردات را ارزان می سازد. این امر نیز سیر قیمت های بالا را کنترل میکند و میتواند میدان مانور برای کاهش نرخ بهره بانکی پایه را بهتر کند.
بسته به اینکه تعرفه های ایالات متحده چه میزان بر تولیدات اروپایی شدید باشند، این میتواند اقتصاد اتحادیه اروپا را بسختی تحت فشار قرار دهد. از این رو، ممکن است حمایت از اقتصاد اروپا توسط سیاست پولی موثرتری لازم شود. اخیراً ترامپ خواستار حداقل تعرفه ها برای صادرات اروپا از ۱۵ تا۲۰٪ و حفظ تعرفه های جداگانه آمریکا برای صادرات اتومبیل، فولاد و آلومینیوم از اروپا شده است. این تعرفه ها احتمالا از سوی اتحادیه اروپا با اقدام‌های متقابل پاسخ خواهد گرفت.
تعجب کارشناسان
اقتصاددان ارشد دکا بانک (Dekabank) آلمان، تصمیم به عدم کاهش بعدی نرخ بهره را قابل قبول میداند. بگفته او: «با اینکه رشد اقتصادی در اروپا همچنان زیر حد متوسط است و تورم قیمت ها تا چشم انداز بعدی بازهم کاهش خواهد یافت و ارزش یورو افزایش یافته، اینهمه اما برای درخواست محرک های جدیدی از طریق سیاست پولی کافی نیستند. بانک مرکزی اروپا فقط باید تحت شرایط بدتر شدن آشکار وضعیت اقتصادی واکنش نشان دهد. این فعلاً وجود ندارد.»*۵
اقتصاددان ارشد «ای-ان-گ بانک» هم نظر مشابهی داشت: «تا زمانی که تورم هسته ای در بخش خدمات بالای ۲٪ بمانند و محرک های مالی در آلمان و بقیه حوزه یورو تغییر نکنند دلیلی برای اقدامات بعدی بانک مرکزی اروپا وجود ندارد.»*۶
منبع: سایت اینترنتی کانال تلویزیونی اول آلمان ARD
ترجمه و توضیح: اکبر تک دهقان
۴ اوت ۲۰۲۵- ۱۳ مرداد ۱۴۰۴
-------------
توضیحات مترجم
*۱- آخرین تصمیم بانک مرکزی اروپا برای تعیین نرخ بهره بانکی پایه در روز ۲۴ ژوئيه ۲۰۲۵- ۲ مرداد ۱۴۰۴ اتخاذ شد که شامل عدم تغییر آخرین نرخ بهره تعیین/کاهش یافته در روز ۱۱ ژوئن ۲۰۲۵- ۲۱ خرداد ۱۴۰۴ بود. در این نشست شورای بانک مرکزی اروپا در فرانکفورت، مهمترین نرخ بهره بانکی یعنی «نرخ بهره سپرده» از میزان ۲/۴٪ به سطح ۲٪ تنزل یافته بود. بانک مرکزی اروپا نشست بعدی خود را برای تعیین/تغییر نرخ بهره بانکی پایه در ماه سپتامبر سال جاری قرار داده است.
هم‌اکنون سه نوع نرخ بهره بانکی پایه تعیین شده از سوی بانک مرکزی اروپا وجود دارند که بقرار زیر هستند:
۱- نرخ بهره سپرده (نرخ سود سپرده) هم اینک ۲٪ است و از سوی بانک مرکزی اروپا و برای سپرده های یک شب تا روز بعدی کار بانک های تجاری، به آنها تعلق میگیرد. بانک های تجاری از این طریق پول اضافی و مصرف نشده خود را برای یک شب در بانک مرکزی اروپا انبار میکنند و بابت آن بهره دریافت میکنند. تحت شرایط صفر بودن نرخ بهره سپرده، بانک ها باید برای انبار کردن یک شبه پول خود در بانک مرکزی اروپا، بهره منفی، یعنی درصدی بعنوان هزینه پرداخت کنند.
نرخ بهره سپرده از سال ۲۰۲۴ در اروپا مهمترین نرخ بهره پایه از میان سه نرخ بهره است. این نرخ بهره از آن رو برای سپرده گذاران بانک ها/شرکت ها مهم است چون بانک های تجاری تعیین بهره برای سپرده های مشتریان/شرکت ها را چه حساب بانکی جاری و چه حساب پس انداز، با آن هماهنگ می سازند. وقتی که بانک مرکزی اروپا نرخ بهره سپرده را کاهش میدهد، بانک های تجاری هم همان روز این کاهش را به مشتریان/شرکت هایی که در آنها حساب بانکی دارند منتقل میکنند.
هم اینک بانک های تجاری آلمانی از مشتریان/شرکت ها و بر اساس نرخ بهره سپرده، به میزان ۳/۶٪، برای وام های ده ساله، بهره دریافت میکنند.
نرخ بهره بالا نظیر بقیه موارد از سوی شورای بانک مرکزی اروپا تعیین میشود و پایین‌ترین سطح از سه نوع بهره بانکی پایه را میسازد. در به اصطلاح «دالان بهره» که پایین‌ترین و بالاترین نرخ بهره بانکی را شامل میگردد، پایین‌ترین سطح را نرخ بهره سپرده تشکیل میدهد.
۲- نرخ تأمین مالی اصلی (MRO) که هم اینک در سطح ۲.۱۵٪ است. این نرخ مربوط به وام گیری بانک های تجاری از بانک مرکزی برای پرداخت وام به افراد/شرکت ها است. هم اینک ۷۵٪ از کل حجم تأمین مالی بانک های تجاری برای وام دهی، از این طریق تأمین میشود. زمان بازپرداخت این وام به بانک مرکزی اروپا یک هفته است. این نرخ بهره با توجه به حجم عظیم دریافت وام از سوی بانک های تجاری، بطور غیرمستقیم سیاست بازار پول و بازار سرمایه را تحت تأثیر قرار میدهد. تا سال ۲۰۲۴، این نرخ بهره، تعیین کننده سیاست پولی بانک مرکزی اروپا بود و امروز نرخ بهره «نرخ بهره سپرده» به نرخ بهره پایه اصلی مبدل شده است.
۳- نرخ نهایی تأمین مالی (SRF) که هم اینک ۲/۴۰٪ است بالاترین نرخ بهره در «دالان بهره» را تشکیل میدهد. با این نرخ بهره، بانک های تجاری از بانک مرکزی اروپا وام دریافت میکنند. این وام ها یک شبه است و در آغاز روز کاری بعدی بانک ها، باید به بانک مرکزی اروپا بازپرداخت شوند. از طریق این نرخ بهره، بانک های تجاری میتوانند تنگاهای پولی خود را سریع جبران کنند تا به مشتریان خود وام دهند. در‌واقع در هر لحظه فرضی، میتوان این وام را از بانک مرکزی اروپا دریافت کرد.
با نرخ نهایی تأمین مالی (SRF) نه فقط بانک ها از بانک مرکزی اروپا و بطور اضطراری وام میگیرند بلکه تجارت پولی میان بانک ها هم امکان‌پذیر میشود: بانک های تجاری از یکدیگر وام یک شبه میگیرند و نرخ بهره آن طبیعتاً باید پایین‌تر از نرخ نهایی تأمین مالی (SRF) گردد تا اساساً چنین تجارتی شکل بگیرد. بانک مرکزی اروپا از این نرخ بهره استفاده میکند تا نرخ بهره بانکی پایه خود را در تجارت میان بانک ها به نرخ بهره معیار تبدیل کند. وقتی این نرخ از سوی بانک مرکزی اروپا کاهش می یابد، بانک های تجاری هم نرخ بهره در معاملات پولی میان خود را کاهش میدهند و برعکس.
ترجمه و تنظیم از:
https://www.weltsparen.at/glossar/ezb-leitzins/
*۲- نرخ بهره بانکی پایه و تورم قیمت ها در ارتباط عکس با یکدیگر قرار دارند:
وقتی نرخ بهره بانکی پایه کاهش می‌یابد پول زیادی برای وام دهی ضروری شده و حجم پول در گردش/ چاپ اسکناس افزایش می یابد. به اینترتیب پول ارزان میشود و از این طریق تورم قیمت ها شدت میگیرد. با افزایش نرخ بهره بانکی پایه اما تمایل به پس انداز قوت میگیرد، از حجم پول درگردش کاسته شده و از این طریق ارزش پول بالا می‌رود و این به کاهش تورم منجر میگردد.
هدف بانک مرکزی اروپا هم اینک، عدم افزایش تورم قیمت ها به بیش از ۲٪ است. این یعنی از کاهش بعدی نرخ بهره بانکی پایه پرهیز میکند تا پول، کم ارزش تر نشده و تورم قیمت ها را به بالاتر از مقدار کنونی نکشد. برای اینکه میزان تورم کنونی قیمت ها از هدف ۲٪ پایین‌تر نرود، پس نباید نرخ بهره بانکی پایه فعلی افزایش یابد تا از تمرکز حجم پول درگردش به سمت پس اندازهای بیشتر ممانعت شود و از اینطریق ارزش پول بیش از حد افزایش نیابد و در نتیجه حجم وامگیری/سرمایه گذاری/مصرف بیش از حد کاهش نیابد. پس نرخ بهره فعلی دست نمی‌خورد تا سطح تورم متعادل کنونی به هم نخورد و نرخ وام گیری/سرمایه گذاری/مصرف/پس انداز هم بنوبه خود دچار تنش نشوند.
*۳- نرخ تورم متوسط ناشی از کالاهای مختلف و خدمات در ایتالیا و اسپانیا نسبت به سال ۲۰۲۴ به رقم ۱/۹٪ کاهش یافت. فرانسه حتی در ماه مه ۲۰۲۵ نرخ تورم ۰/۶٪ را ثبت کرد - بسیار کمتر از هدف ۲٪ بانک مرکزی اروپا.
تورم در حوزه یورو در کل به حالت عادی بازگشته است. در نتیجه جنگ اوکراین و بحران های اقتصادی و مالی ناشی از آن، تورم در حوزه یورو به سطح بیسابقه ای رسید و در اکتبر۲۰۲۲ به ۱۰/۶٪ بالا رفت- در آن زمان بانک مرکزی اروپا نرخ بهره بانکی را به شدت افزایش داد.
*۴- منظور کارشناسان این است که روند کنونی، همچنان به طرف کاهش نرخ تورم قیمت ها به سمت زیر هدف ۲٪ است؛ و بانک مرکزی اروپا به همین دلیل، نرخ بهره بانکی پایه را پیشاپیش کاهش خواهد داد تا این روند را به مسیر عکس آن یعنی افزایش نرخ تورم در سطح ۲٪ هدایت کند.
*۵- «درخواست محرک‌های جدیدی از طریق سیاست پولی» یعنی کاهش بازهم بیشتر نرخ بهره بانکی پایه. این کارشناس آن را اما ضروری نمیداند. ساده: این بانک مخالف کاهش بازهم بیشتر نرخ بهره بانکی پایه است تا مردم معمولی بیشتری به سمت وام گیری هجوم نبرند!! او و همنوعان لیبرال او وام گیری زیاد از سوی توده ساده مردم را ضروری نمی‌دانند، و معتقدند باید وام های بانکی عمدتا برای سرمایه‌گذاری از سوی شرکت ها و بویژه شرکت های بزرگ بکار بروند و همواره بر کنترل مصرف مردم از این طریق پافشاری میکنند!!
*۶- «نرخ تورم هسته/هسته ای» به نوعی نرخ تورم تمیزکاری شده اطلاق میشود. در این نرخ تورم، کالاهایی نظیر خواروبار و انرژی بعلت نوسانات زیاد و گاها هفتگی و روزانه آنها از سبد کالاهای استخراج نرخ تورم کنار گذاشته میشوند. چون دلایل نوسانات قیمت های چنین کالاهایی بعضا در درون اقتصاد ملی مورد مطالعه قابل ردیابی نیستند. حتی در مواردی هم تولیدات تنباکو و یا کالاهایی که مشمول قیمت گذاری دولتی میشوند در این محاسبات وارد نمیشوند. تصور کاملاً یکسانی از نرخ تورم هسته ای در جهان وجود ندارد.
- نرخ بهره بانکی پایه در جهان هم اینک بشرح زیر است:
ایالات متحده آمریکا: ۴/۵۰٪
جمهوری خلق چین: ۳٪
اروپای حوزه یورو: ۲٪
ژاپن: ۰/۵۰٪
انگلستان: ۴/۲۵٪
کره جنوبی: ۲/۵۰٪
فدراسیون روسیه: ۱۸٪
---------
محتوای مقاله، دیدگاه مترجم را منعکس نمیکند. اطلاعات موجود در بخش توضیحات، از سوی مترجم و با دقت لازم، از منابع مختلف آلمانی زبان جمع آوری شده اند.
عنوان اصلی مقاله:
بانک مرکزی اروپا نرخ بهره بانکی پایه را بدون تغییر حفظ میکند
تاریخ انتشار در منبع اصلی: ۲۴ ژوئیه ۲۰۲۵- ۲ مرداد ۱۴۰۴
نشانی منبع:
https://www.tagesschau.de/wirtschaft/konjunktur/ezb-zinsentscheid-102.html
علامت کروشه [] و علامت پرانتز () و محتوای درون آنها، بمنظور انتقال بهتر موضوع، از سوی مترجم بکار رفته اند.
فونت درشت در متن، از منبع اصلی است.
ـــــــــــــــــــــــ
